Literaryo: Ang Inang Bayan, Na Hindi Hinawakan

by Andrea Lagman

Nagpupuyos ang kwentong itinakda para sa bagong kabataan, at dahil ang kabataan ay ang pag-asa ng inang bayan. Kumuha ng tanging mithiin sa kwentong ito - ang inilantad na buhay bago ang mga Kastila, Hapon at Amerikanos.

Nagsisimula ang trabaho sa ilalim ng sumisikat na araw, mga lokal na lilimiin ang kabuhayang panlipunan. Marahil sa kabigatan ng trabaho, ang kanilang anak kuhang apuhap at di luho sa gawaing trabaho ang alam ay tulong gawain ngunit pansilo kada araw. Eto ang bigkas ng pagmamahal hindi lang sa inang bayan at para din sa kanilang magulang.

Ang sampalataya ng mga lokal nakataya sa bilang na Diyos at Diyosa. Isa sa kanila ay si Bathala; ang tagapag-likha ng mundo at tagapag-subaybay ng sangkatauhan. Mga batas na strikto ngunit galante sa mga sumusonod sa kanyang pagbikas. Ang lokal maikakait ang pagkatao ni Bathala, pagbibigay ng halaga ang nakahihindik nyang mga kwento sa mga paraan ng kantang awit at dasal. Isa sa mga katulong ni Bathala ay ang Diyosa ng trabaho at kabutihan, si Idianale. Nananahan sa kalangitan, siya ang nag-tatakda ng biyaya sa mga nagdadasal at nag aalay ng handog para sa kanya. Ang balat, kayumanggi at dorado sa ilalim ng Buwan o Araw.

Eto ang kinalakihan ng mga batang lokal, eto ang iniidolo ng kapwa’t sinaunang Pilipino. Ang mga nakasulat na sampalataya ay para sa kabutihan na hindi lamlang pansarili ngunit para rin sa inang bayan.

Ngunit eto ay nag bago sa taong 1565, noong pagdating ng mga taong Kastila.